Sleutelbeen ontwrichting (AC-luxatie)
Het sleutelbeen breekt meestal in het midden of aan het uiteinde, maar het kan ook voorkomen dat alleen het uiteinde van het sleutelbeen ontwricht. We spreken dan van een acromio-claviculaire luxatie (AC-luxatie). Hierbij scheuren verschillende banden onder het sleutelbeen en het kapsel van het AC gewricht. Dit resulteert is een zichtbare bobbel die in grootte kan wisselen. Hoe meer banden rondom het sleutelbeen scheuren, hoe hoger deze komt te staan en hoe beweeglijker het sleutelbeen is.
AC luxatiel (Tossy 3/Rockwood V) is zichtbaar tussen schouder en sleutelbeen
Classificaties
Een indeling die hiervoor gebruikt wordt, is de Tossy-classificatie:
• Tossy 1: nauwelijks bobbel zichtbaar, ter plaatse pijn
- Tossy 2: bobbeltje zichtbaar, enkele banden gescheurd
- Tossy 3: forse bobbel zichtbaar, veel banden gescheurd
Een andere classificatie die gebruikt wordt en gedetailleerder is, is de Rockwood classificatie:
Behandelingen
Hoe meer banden er onder het sleutelbeen scheuren, hoe hoger het sleutelbeen komt te staan: dit zegt echter niet altijd iets over de ernst hiervan. De meeste AC-luxaties kunnen behandeld worden door een simpele mitella en pijnstillers. Wat resteert is een bobbel aan het uiteinde van het sleutelbeen. De meeste patiënten ervaren hier absoluut geen hinder van en herstellen hiervan volledig.
De niet-operatieve behandeling bestaat uit 1 week mitella en pijnstilling, gevolgd door 2 weken 'pendeloefeningen' met een sling. Hierna mag voorzichtig onbelast verder geoefend worden. Na 4 tot 6 weken zijn de banden weer hersteld en kan de kracht langzaam opgebouwd worden.
Wanneer de verplaatsing echter dusdanig is dat de schouder 'verhaakt' of er sprake is van voor- achterwaartse instabiliteit, is het soms wel nodig om deze verbinding(en) operatief te herstellen. Dit kan door:
- een metalen haakplaat die tijdelijk het AC-gewricht en sleutelbeen op zijn plek houdt zodat deze kunnen herstellen. Nadeel van deze methode is dat de plaat weer verwijderd moet worden na 4-5 maanden om irritatie in het schoudergewricht te voorkomen
- een kunstmatige band in te hechten, die de functie van de gescheurde banden overneemt. Deze band hoeft niet meer verwijderd te worden. Nadeel hiervan is dat het sleutelbeen vaak toch weer iets hoger komt te staan door rek van de kunstmatige band. Ook dient een stukje van het uiteinde van het sleutelbeen weggezaagd te worden om irritatie van het AC gewricht te voorkomen
. 
Haakplaat fixatie (links) en kunstmatige band plaatsing (rechts)
Herstel
Het herstel na de mitella behandeling duurt 4 tot 6 weken. Na 3 maanden zijn patiënten weer volledig qua kracht en souplesse weer op hun oude niveau. Na het operatieve herstel kan direct onbelast geoefend worden en mag gedurende 6 weken de schouder bewogen worden. Na 6 weken mag voorzichtig weer de kracht opgebouwd worden.
Indien de haakplaat gebruikt is, zal deze na 4-6 maanden weer verwijderd worden via het oude litteken. Dit is een kleinere ingreep dan bij het inbrengen en patiënten mogen direct alles weer na de operatie. Fysiotherapie is dan meestal niet meer nodig